12 Mart 2009 Perşembe

Tasarruflarımız nereye gidiyor?

Geçen gün bir arkadaşımla konuşurken bana dedi ki: “Mevduat faizleri düştü, borsadan çok korkuyorum, BES portföyümün getirisi içler acısı, senin dediğin gibi her ay belli bir para ayırıyorum biriktirmek için ama inan bana şu sıra ne yapacağımı şaşırdım”.

Bunun üzerine birlikte BES portföyüne baktık ve %65 Esnek Fonda olan kısmın bir bölümünü dövize endeksli bir fona ayırmaya karar verdi. Esasında BES uzun vadeli bir yatırım olduğu için belki de böyle bir değişiklik yapmasına gerek yoktu. Ben ona dolar 2 TL’ye çıksa bile herhalde oralarda kalmaz, yine düşer dedim o da dolar çıkınca portföyü eski haline getireceğini söyledi. Piyasalarda dip ve tepe noktalarını tespit etmeye çabalamak bana yararsız bir uğraş gibi geliyor ama arkadaşım kararlı bir şekilde portföyünü değiştirdi, ben de uzman olmadığım için karışmaya kalkışmadım ama bir yandan bende öyle mi yapsam diye şüpheye düştüm. Doların son birkaç gün içinde yaptığı hareket de ortada. BES çok uzun vadeli diye şimdilik dokunmamaya karar verdim.

Arkadaşıma TÜFE’ye endeksli tahvilden bahsettim ama kendi projeleri açısından 2012 ona uzak geliyor ve muhtemelen yine vadeli mevduatta kalmayı planlıyor.

Açıkcası ben de biraz arkadaşım gibi hissediyorum ve bu aralar gayrimenkul fiyatlarina bakmaya başladım. Zaten almayacak bile olsam ara sıra gayrimenkul fiyatlarına bakarım. İnsanın önüne enteresan bir fırsatın ne zaman çıkacağı hiç belli olmaz. Herkesin söylediğinin aksine konut fiyatlarında ciddi bir düşüş olduğunu düşünmüyorum. Tabii bir de lokasyon meselesi var. Belli yerlerde fiyatlar makul bile olsa ev almayı düşünmem zira o bölgelerde inanılmaz bir ev enflasyonu var.

2001 krizinde böyle kararsız kalmamıştım zira param yoktu. Bu musibetin varlığı mı daha iyi yoksa yokluğu mu, karar veremiyorum.

3 yorum:

Kubilay dedi ki...

Büyükşehirlerin belli yörelerinden, mesela, istanbul'un pendik, maltepe ve beylükdüzü - sinanpaşa hariç hemen hemen her yerinden, Ankara'nın Çankaya, Oran, Batıkent gibi yerlerinden, İzmir'de Konak, Karşıyaka ve Bornova'dan (diğer illerde de şehir merkezlerinden) ev veya dükkan almanın tam zamanı. Gözlemlediğim kadarıyla kiralarda ciddi bir düşüş yok, olsa olsa durma var; ama fiyatlar bazı yerlerde %30 düşmüş. iyi bir pazarlıkla iyi bir yatırım yapılabilir.

Ev mi dükkan mı derseniz, krizlerde ev kiraları azalmıyor ama dükkan kiraları azalabiliyor. Evinizi kriz dönemlerinde boşalırsa bile 50-100 lira eksiğine hemen kiraya verebilirsiniz, ama dükkanınız 1 yıl bile bekleyebilir. Ama ekonomi iyiye giderken de ev kiraları çok hızla artmayabiliyor, veya ev eskidikçe sorun olabiliyor; lokasyon ev için herşey demek değil. ama dükkan eskimiyor ve lokasyon dükkan için her şey demek. kiracınız işini iyi oturtursa kendisi de zengin olur, sizi de zengin eder. Ben, düşük fiyatlı bir dükkan alırdım. riski bu anlamda seviyorum. 30-40 bin liraya alabileceğiniz, ekonomi iyileşince 800-1000 liraya bile kiraya verebileceğiniz dükkanlar var şu an piyasada. tek kötü yanları şu anda kiracısı yok ve muhtemelen 1 yıl daha da olmaz.

haluk dedi ki...

nerdeymiş böyle dükkanlar bende bilmek isterim bir yıl boş kalması önemli değil.

Bulent Murtezaoglu dedi ki...

Anonim yorumlari actiginiz iyi olmus, bir iki sey ekleyeyim suraya diye dusunuyordum ben de.

-- Devlet kagitlarina girmemek icin vadenin uzun gelmesi sebebini one surmek makul degil. Bu kagitlar her isgunu alinip satilabiliyor. Bankalarin bu is icin aldiklari komisyon ('spread'den) %1'in altinda. Bahsettiginiz 2012 vadeli tahvilin fiyati (arada kupon odemesi olmasina ragmen) Ekim 19 ile bugun arasinda 92 lira civarindan, 115 lira civarina cikmis mesela. Tepe ve dibi bulmayi planlamak elbette problemli, ama paranin baglanip kalacagini dusunmek de dogru degil. Bu acidan bakilirsa (hele 2006'dan evvel ihrac edilmis olanlarin vergi avantaji da dusunulunce) vadeli mevduattan daha esnek ve yuksek getirili olabiliyor bu kagitlar. (Niye Ekim 19? Bakmistim da ondan.)

-- BES icin, yine devlet kagitlarinma dayali fonlar dusunuluyorsa faizlere ve komisyonlara dikkat etmek lazim. BES fonlari %1 civari olabilen bir yillik ucret aliyorlar. Eger faizler %10'un altina inerlerse bu ucret vergi stopajinin ustune cikip BES avatanjini sadece maastan kesilmeyen vergiden ibaret hale getirebilir. Yani belli sartlar altinda cepteki parayi BES'e kaydirmanin avantaji kayboluyor olabilir. Alistigimiz bir kur/faiz rejiminde degiliz, BES icin hesabi yeniden yapmakta fayda olabilir.

-- Gayrimenkul fiyatlarinda atalet oldugu icin dususler cok yavas olabiliyor. Gorebildigim kadariyla 2001 krizinden sonra o piyasada dip toparlanmanin hissedilmeye basladigi 2003'te goruldu. Beklenti uzunca bir durgunluk ise, henuz alis yapmak icin erken olabilir.